İş Güvenliği Uzmanlığı

İş yerlerinde güvenli bir çalışma ortamı sağlamak, çalışanların sağılığını ve yatırımların güvenliğini korumak için pozitif çalışma koşulları sağlamak konusunda iş güvenliği uzmanı hizmeti verilmektedir. İş yerinin çalışma şartlarının kanunlarda istenilen şekilde iyileştirilmesi, geliştirilmesi, sürdürülmesi ve muhafaza edilmesi hizmetlerini içerir.

İş güvenliği uzmanlığı hizmeti 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde sınırları çizilmiş bir hizmettir. İlgili kanunun değişik 81. Maddesi ile 82. Maddesinde iş güvenliği hizmetini kimlerin verebileceği açık bir şekilde belirtilmiştir. Aynı kanunda işyerlerinin iş güvenliği uzmanı istihdam etme veya sözleşme ile çalışma zorunluluğu da belirtilmektedir.

İş Sağlığı ve İş Güvenlik Uzmanlığı Nedir?

Son yılların popüler alanlarından biri haline gelen iş sağlığı ve iş güvenlik uzmanlığı nedir sorusunu kanunlarda zorunlu tutulan tüm işyerleri öğrenmek zorundadır. Sadece iş yerlerini veya yatırımcıları değil işçileri ve diğer çalışanları da ilgilendiren bu güvenlik hususları genel anlamda iş alanındaki herkesi ilgilendirmektedir.

İşin yapıldığı ortamda işçi sağlığının esas alınmasını gerektiren iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri mesleki risklerin bertaraf edilmesiyle ilgilenir. Bu konuda gerekli önlemlerin alınmasını iş yeri sahiplerinden talep eder. İş sağlığı uzmanı, iş yerinin devlete karşı olan işçi güvenliği sorumluluğunu yerine getirmesine yardımcı olur. Bunu teknik donanımıyla yapar.

İş Güvenliği ve Uzmanlığının Amacı

Uzmanlar tarafından yürütülen iş güvenliği ve uzmanlığının amacı, genel olarak işyeri ve çalışanları korumaktır. Özellikle işçilerin meslek kazalarına karşı veya hastalıklarına karşı korunması, genel sağlıklarının bir bütün halinde tutulmasıdır.

İş güvenliğinin temel amacı işçi sağlığı olsa da özel amaçları arasında mal güvenliğini sağlamak da vardır. Can ve mal güvenliği birbirinden bağımsız düşünülmemelidir. İşyerindeki materyallerin korunması iş kazalarına karşı önlem alınması başlığı altında işçi sağlığını korumak amacı taşır.

Her ne kadar çok ilgili gibi görünmese de iş güvenliğinin bir diğer amacı işçilerin mali haklarının korunmasıdır. Özellikle iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı kanunların iş güvenliği uzmanları tarafından işletilmesi, işçilerin bu gibi talihsiz durumlarda ekonomik haklarının korunmasını sağlar. Bu nedenle çok boyutlu olarak çalışanların ekonomik hakları da iş güvenliği kapsamına girer.

İş Güvenliği Uzmanlığının Önemi

İş sağlığı ve güvenliği, kanunlarla çerçevesi çizilmiş bir bilim dalı olduğundan iş güvenliği uzmanlığının önemi oldukça büyüktür. İşçilerin sağlıklarının korunması, işverenlerin yasal problem yaşanmamasına neden olur. Ayrıca işçi sağlığının korunması üretim sürecinde eleman eksikliği yaşanmamasını sağlayacağından işyerinin ekonomik hamlelerinin de devam etmesine katkı sağlar.

Herhangi bir iş kazasında tüm çalışanların moral ve motivasyonu azalacağından sadece kaza geçiren ferdin değil herkesin üretim sürecinde negatif tutumla dahil olmasına neden olur. İş kazası riskinin her daim olabileceğini düşünerek alınan önlemler dikkatin üst seviyede olmasını sağlayacağından diğer detayların da atlanmamasına yardımcı olur.

İş Güvenliği Uzmanlığının Tanımı

İş kazalarına karşı alınacak tüm önlemler iş güvenliği uzmanlığının tanımıdır. Ortak Sağlık Güvenlik Birimi (OSGB) aracılığıyla kanunda belirtilen tüm işyerleri ve firmalara iş güvenliği uzmanı görevlendirmesi yapılır. Uzman görevlendirmesinin yanında bir de işyeri hekimi sözleşme ile görevlendirilir.

Önceden manuel yapılan işlemler şimdi yerini elektronik ortamda kullanılan sistemlere bırakmıştır. Tek bir merkezden İSG Katip sistemi ile ülkemizdeki tüm iş güvenliği uzmanlarının takibi yapılmaktadır. Genel raporlama ve değerlendirme süreci için fevkalade güzel bir dijital sistemdir.

İSG Katip sistemi üzerinden OSGB’lerin iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmeleri yapılmaktadır. Sürekli eğitimler verilerek İş Güvenliği ve Sağlığı standartlarının uygulanması sağlanır. Bir önlemler dizisi şeklinde işçilerin sağlıkları ve dolayısıyla işyerinin menfaatleri koruma altına alınmış olur.

İş Güvenliği Uzmanı Sertifikası

İş Güvenliği Uzmanı Sertifikası, iş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitim almış ve yetkili kurumlarca yapılan sınavı geçerek belge almaya hak kazanmış mimar, mühendis veya teknik elemanları ifade eder. Bir kişinin İş Güvenliği  Uzmanı olabilmesi için  Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumlarında 220 saatlik eğitime katılması gerekmektedir.  Eğitimlerin 180 saati pratik 40 saati de teorik eğitimden oluşmaktadır. Eğitimleri tamamlamış kişi  Aile ve Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığının yaptığı sınava girmeye hak kazanmıştır. Sınavdan başarılı olan kişi İş Güvenliği uzmanlığı unvanına hak kazanmıştır.

İş Güvenliği Uzmanı sertifikasını almaya hak kazanmak  her tehlike sınıfında çalışılacağı anlamına gelmez. Tehlike sınıfına göre A-B-C sınıfı uzmanlar hizmet vermeye yetkili oldukları iş yerlerinde görev yaparlar. A Sınıfı iş güvenliği uzmanı çok tehlikeli sınıfta yer alan  iş yerlerine, B sınıfı iş güvenliği uzmanı tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerine, C sınıfı iş güvenliği uzmanı az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerine hizmet verebilmektedirler. A sınıfı uzman tüm tehlike sınıflara bakarken, B sınıfı uzman 2020 yılına kadar A sınıfı uzmanının yerine baka bilecektir. A sınıfı iş güvenliği uzmanı olabilmek için fiili olarak 4 yıl B sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak görev yapmış olmak gereklidir. B sınıfı İSG uzmanı olmak için 3 yıl C Sınıfı olarak çalışmış olmak yada İş Güvenliği üzerine yüksek lisans yapılmış olması gereklidir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlığı Yönetmelik

İş güvenliği uzmanı toplumdaki yanlış algılarla iş güvenliğinden sadece tek başına sorumluymuş gibi düşünülse de iş güvenliği uzmanının görev yetki ve sorumlulukları  İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlarının Görev Yetki ve Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik ile belirlenmiştir. Bu yönetmeliğe göre İş Güvenliği Uzmanının görevleri; iş verene yapılan faaliyetler ile ilgili olarak yöntem, makine, alet ve diğer ekipmanların iş sağlığı ve güvenliği açısından uygunluğu için rehberlik etmek ve tavsiyelerde bulunmak, iş yerlerinde yapılması zorunlu olan risk değerlendirmesi çalışmalarına katılmak ve önerilerde bulunmak, çalışma ortamını gözlemleyerek tehlike ve riskleri iş verene bildirmek, çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitim vermek, yıllık eğitim planı hazırlamak, yıllık değerlendirme raporunu hazırlamak, çalışma talimatlarını hazırlamak, ilgili birimlerle iş birliği içinde olmaktır.  İş Güvenliği uzmanının tam olarak yaptırım yetkisi yoktur. İş Güvenliği uzmanı hayati tehlike bulunması durumunda makul sürede önlem alınmazsa iş yerinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne durumu yazılı olarak bildirmek ile yükümlüdür. Toplumun genelinde iş güvenliği uzmanının denetim yapma yetkisi varmış gibi düşünülse de bu yetki İş müfettişlerine aittir. Yönetmelikten yola çıkarsak iş güvenliği uzmanının sadece rehberlik etme yetkisi bulunmaktadır.

Kısaca konuyu özetleyecek olursak İş Güvenliği uzmanı bakanlıkça yetkilendirilmiş kurumlarda eğitimini tamamlamış, bakanlıkça yapılan sınavı kazanmış mühendis, mimar ve teknik elamanları ifade eder. İş güvenliği uzmanı yetkisi olduğu tehlike sınıfına bakabilir. İş güvenliği uzmanın görev yetki ve sorumlukları yönetmelikle düzenlenmiş ve tanımlanmıştır. İş Güvenliği uzmanı tek başına iş güvenliğinden sorumlu değildir.